• 1400/05/02

آشنایی با دستگاه ونتیلاتور و چگونگی عملکرد آن

ونتیلاتور یا دستگاه تنفس مصنوعی دستگاهی است که این روزها با شیوع بیماری کووید-19 بیش از پیش نام آن را می ­شنوید.

به طور این دستگاه زمانی استفاده می شود که بر اثر بیماری یا هر مشکلی، تنفس شخص با مشکل روبه رو می شود و در حالت عادی قادر به تنفس نیست.

بنابراین به کمک ونتیلاتور این مشکل رفع خواهد شد، اما اینکه این دستگاه چیست و چگونه به تنفس بیمار کمک می کند، در ادامه توضیح می دهیم.

ونتیلاتور چیست؟

ونتیلاتور (Ventilator) یا دستگاه تنفس مصنوعی، تنفس را بصورت کامل برای بیمارانی که با مشکلات حاد تنفسی روبه رو هستند، انجام می ­دهد.

طراحی دستگاه به گونه ای است که هوای قابل تنفس با درصد اکسیزن قابل تنظیم را به داخل ریه ­ها بفرستد و سپس دی اکسید کربن را از ریه ­ها خارج کند.

کاربرد ونتیلاتور بیشتر در بخش مراقبت های ویژه، اورژانس و بیهوشی است. البته ورژن پرتابل آن نیز برای استفاده در آمبولانس، شرایط بحرانی، مناطق صنعتی، بیمارستان صحرایی و مکان ­های امدادی بدون تجهیزات پیشرفته و همچنین در هواپیما موجود است.

در ضمن بیماران ضایعه نخاعی که مشکل تنفسی دارند و تمایلی به بستری طولانی مدت در بیمارستان ندارند، ونتیلاتور برای نگهداری از بیمار در منزل نیز استفاده می شود.

دستگاه ونتیلاتور این قابلیت را دارد تا با توجه به شرایط بیمار، فشار،حجم و زمان تنفس را کنترل و یا محدود کند.

دستگاه ونتیلاتور چگونه کار می کند؟

عملکرد این دستگاه به گونه ای است که در ابتدا باید یک لوله از طریق دهان یا بینـی در نـاي بیمـار گذاشــته قرار داده شود.

اگر در شرایطی هستید که استفاده از دستگاه مکانیکی طولانی می شود، یک سوراخ در ناحیـه جلو گردن روي نـاي باز کنید و یـک لولـه درون ناي قرار دهید تا دستگاه به َآنجا وصل شـود.

با این کار، بیمـار از طریـق یـک لولـه خرطـومی بـه دستگاه وصل می شود و نفس می کشد. دستگاه ونتیلاتور با فشـار مثبت هوا و اکسیژن را به داخل ریه می فرستد و از همان طریق بازدم هوا از ریه تخلیه می شود.

اگر دقیق ­تر بررسی کنیم:

  1. ﺗﻨﻔﺲ ﺑﻪ کمک ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪ­ای ﮐﻪ ﺣﺠﻢ ﺳﯿﻨﻪ را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ­دﻫﺪ و در ﭘﯽ آن ﻓﺸـﺎرﻫﺎی ﻣﻨﻔـﯽ  و ﻣﺜﺒﺘـﯽ  را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ­آورﺪ اﻧﺠﺎم می شود.
  2. اﯾﻦ ﻓﺸﺎرﻫﺎی اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻫﻮا را ﺑﻪ داﺧﻞ و ﺧﺎرج از ﺷﺸـﻬﺎ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ­دﻫﻨﺪ.
  3. ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺎﻫﯿﭽﻪ­ای درﮔﯿﺮ ﺗﻨﻔﺲ است، ﻋﻀﻠﻪ دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ ﻣﯽ­ﺑﺎﺷﺪ.
  4. ﻗﻔﺴﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﺑـﺎ ﺣﺮﮐـﺎت دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ و ﻋﻀﻼت ﺑﯿﻦ دﻧﺪه­ای در ﻫﻨﮕﺎم دم ﻣﻨﺒﺴﻂ ﻣﯽ­ﺷﻮد ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎ اﻧﻘﺒﺎض دﯾﺎﻓﺮاﮔﻢ و ﻣﺴﻄﺢ ﺷﺪن آن در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﻮل ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻗﻔﺴﻪ ﺳﯿﻨﻪ اﻓﺰاﯾﺶ پیدا می کند.
  5. این اﻧﻘﺒﺎضات ﻋﻀﻼت ﺑﯿﻦ دﻧﺪه­ای و دﻧﺪه­ﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ و ﺑﯿـﺮون ﺣﺮﮐـﺖ ﻣـﯽ­دﻫﺪ و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﯾﮏ ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔﯽ در ﺳﯿﻨﻪ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ­آﯾﺪ.
  6. ﻓﺸﺎر ﻣﻨﻔـﯽ سبب ورود ﻫـﻮا ﺑـﻪ  ﺷش­ها  خواهد شد و در ﻣﻘﺎﺑﻞ، ﺑﺎزدم در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻨﻔﺲ آرام ﻋﻤﻠﯽ ﻏﯿﺮ ارادی  ( Passive ) است که ﺑﺎ ﺷﻞ ﺷﺪن ﻣﺎﻫﯿﭽﻪﻫﺎی درﮔﯿﺮ در ﻓـﺎز دم اﻧـﺮژی اﻻﺳﺘﯿﮏ ذﺧﯿﺮه ﺷﺪه در ﺷﺶ و ﻗﻔﺴﻪ ﺳﯿﻨﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ ﺳـﯿﻨﻪ می­ شود.
  7. در نهایت ﯾـﮏ ﻓﺸـﺎر ﻣﺜﺒـﺖ درﮐﯿﺴﻪﻫﺎی ﻫﻮاﯾﯽ تولید می ­شود و ﻧﯿﺮوی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﻫﻮا را ﺑﻪ ﺧﺎرج ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺗﻨﻔﺴﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽدﻫﺪ.

معرفی اصطلاحات پر کاربرد دستگاه

اگر شما نیز از این دستگاه استفاده می­کنید، آشنایی با اصطلاحات پر کاربرد این دستگاه در شناخت  بهتر ونتیلاتور به شما کمک می کند. برخی از اصطلاحات عبارتند از:

نرخ تنفس

نرخ تنفس یا (Rate of Breaths) تعداد تنفس در دقیقه است که به صورت طبیعی برای بزرگسالان بین 12 تا 16 تنفس در دقیقه و برای نوزادان این نرخ کمی بیشتر است.

حجم تنفس

حجم تنفس یا (Volume of Breaths) با واحد میلی لیتر (ml) اندازه گیری می ­شود و به آن حجم جاری ( Tidal Volume)  هم گفته می گویند.

حجم تنفسی، حجمی از هواست که در طول یک دم وارد ریه­ ها می ­شود. این حجم در حالت طبیعی برای بزرگسالان حدود 500 میلی لیتر است.

قدرت انطباق ریه / مقاومت راه هوایی

منظور از این اصطلاح، میزان سهولت ریه به کشش برای افزایش حجم و دریافت حجم هوای تنفسی لازم است. هم­چنین مقاومت راه هوایی میزان مقاومتی است که هوا هنگام عبور از راه های هوایی با آن مواجه خواهد شد.

با ونتیلاتور تنفس را به بیماران هدیه دهید!

همانطور که متوجه شدید، ونتیلاتور برای بیمارانی که با مشکل تنفسی حاد روبه رو هستند، بسیار کارآمد است، اما چندان هم برای بیمار بی دردسر نیست.

در هر حال، در بسیاری از شرایط، بهبود بیمار مشروط به استفاده از این دستگاه است و بهتر است اگر در منزل یا جایی به غیر بیمارستان از آن استفاده می کنید، حتماً در حضور پزشک، استفاده از آن را بیاموزید تا به مشکلی برخورد نکنید.

 

  • نویسنده : الیار طب